Isak Njutn je bio engleski fizičar, matematičar i astronom koji je živio u 17. i početkom 18. vijeka. Smatra se jednim od najuticajnijih naučnika svih vremena, čiji su radovi postavili temelje klasične fizike. Njegova knjiga “Matematički principi prirodne filozofije” iz 1687. godine revolucionisala je razumijevanje gravitacije i kretanja tijela. Pored fizike, Njutn je dao značajan doprinos matematici, posebno u razvoju infinitezimalnog računa.
Rani život i obrazovanje
Isak Njutn je rođen 4. januara 1643. godine u malom selu Vulstorp u Engleskoj. Njegov otac je preminuo prije njegovog rođenja, a majka se preudala kada je imao tri godine, ostavljajući ga na brigu baki. Njutn je bio introvertno dijete, sklono samoći i razmišljanju. Pohađao je Kraljevsku školu u Granthamu, gdje je pokazao interesovanje za mehaniku i izradu modela.
Godine 1661. upisao je Triniti koledž na Univerzitetu u Kembridžu. Tamo je studirao filozofiju, matematiku i astronomiju. Pod uticajem dekartovske filozofije i radova Keplera i Galileja, Njutn je počeo razvijati svoje ideje. Tokom velike kuge 1665-1666, vratio se kući gdje je u samoći formulirao osnovne principe diferencijalnog i integralnog računa, teoriju gravitacije i zakone kretanja.
Naučna dostignuća
Isak Njutn je 1687. godine objavio svoje najznačajnije djelo, “Matematički principi prirodne filozofije” (Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica). U njemu je predstavio tri zakona kretanja koji su postali osnov klasične mehanike. Takođe je formulisao zakon univerzalne gravitacije, objašnjavajući kako se planete kreću oko Sunca i zašto objekti padaju na Zemlju.
Pored mehanike, Njutn je dao značajan doprinos optici. Izvršio je eksperimente sa prizmama i dokazao da se bijela svjetlost sastoji od spektra boja. Razvio je reflektorski teleskop kako bi eliminisao hromatsku aberaciju koja je bila problem kod refraktorskih teleskopa. Njegovi radovi u matematici, posebno razvoj infinitezimalnog računa, imali su ogroman uticaj na budući razvoj ove discipline.
Kasniji život i nasljeđe
Njutn je 1696. godine postao upravnik Kraljevske kovnice novca, gdje je radio na suzbijanju falsifikovanja novca. Godine 1703. izabran je za predsjednika Kraljevskog društva, najprestižnije naučne institucije u Engleskoj. Tokom kasnijih godina, bavio se teologijom i alhemijom, iako ovi radovi nisu bili toliko uticajni kao njegova ranija djela.
Isak Njutn je preminuo 31. marta 1727. godine u Londonu. Sahranjen je u Vestminsterskoj opatiji, što je rijetka čast za naučnika. Njegov uticaj na nauku je neizmjeran; njegovi zakoni kretanja i gravitacije ostali su neupitni više od dva vijeka, sve dok ih Albert Ajnštajn nije nadogradio teorijom relativnosti. Njutn je postavio temelje za razumijevanje fizičkog svijeta koji i danas koristimo.
Zanimljivosti
Legenda kaže da je Njutn došao do ideje o gravitaciji kada je vidio kako jabuka pada sa drveta. Iako je ova priča možda romantizovana, sam Njutn je spomenuo jabuku kao inspiraciju u svojim kasnijim zapisima.
Njutn je bio u dugogodišnjem sukobu sa njemačkim matematičarem Gotfridom Vilhelmom Lajbnicom oko prioriteta u otkriću infinitezimalnog računa. Danas se smatra da su obojica nezavisno razvili ovu granu matematike.
Bio je poznat po svojoj tajnovitosti i sklonosti ka samoći. Njutn nikada nije bio u braku i malo se zna o njegovom privatnom životu.
Pored nauke, Njutn je posvetio mnogo vremena proučavanju biblijskih tekstova i alhemije. Neki istoričari vjeruju da je više rukopisa posvetio teologiji nego nauci.