Svetislav Tisa Milosavljević bio je prvi ban Vrbaske banovine i ključna ličnost u transformaciji Banje Luke iz provincijskog grada u moderan administrativni centar. Rođen 7. septembra 1882. godine u Nišu, Milosavljević je započeo karijeru kao vojni inženjer, da bi kasnije preuzeo političke funkcije. Njegov mandat bana Vrbaske banovine, od 1929. do 1934. godine, obilježen je intenzivnom infrastrukturnom i kulturnom izgradnjom grada i šire. Danas se njegovo naslijeđe prepoznaje u mnogim znamenitim građevinama i institucijama Banje Luke.
Dolazak u Banju Luku i početak mandata
Nakon uvođenja Šestojanuarske diktature 1929. godine, Kraljevina Jugoslavija je podijeljena na devet banovina, pri čemu je Banja Luka postala sjedište Vrbaske banovine. Svetislav Milosavljević je imenovan za prvog bana i stigao je u Banju Luku 8. novembra 1929. godine. Zatekao je grad u lošem stanju: neasfaltirane i neosvijetljene ulice, blato do članaka, te groblje u središtu grada. Ovi uslovi nisu odgovarali statusu administrativnog centra, što je Milosavljevića motivisalo da započne sveobuhvatnu modernizaciju.
Suočen s nedostatkom adekvatnih prostorija za administraciju, ban je odlučio da izgradi reprezentativne objekte oko novoizgrađene crkve Svete Trojice. Uz pomoć zajma od 40 miliona dinara od Hipoekarne banke, otkupljeno je zemljište i raspisan konkurs za izgradnju Palate Banske uprave i Banskog dvora. Cilj je bio da arhitektura ovih zgrada bude ukras grada i da se uklopi s postojećim sakralnim objektima.
Infrastrukturni i kulturni razvoj Banje Luke
Tokom svog mandata, Milosavljević je inicirao izgradnju brojnih objekata koji su doprinijeli modernizaciji grada. Izgrađene su Palata Banske uprave (današnja Gradska uprava), Banski dvor, činovničke zgrade u Aleji Svetog Save, Higijenski zavod, Niža poljoprivredna škola, Sokolski dom, te Gradski park s spomenikom Petru Kočiću. Ovi projekti su značajno poboljšali urbanistički izgled Banje Luke i podigli kvalitet života njenih stanovnika.
Pored infrastrukturnih projekata, ban Milosavljević je podržao osnivanje kulturnih institucija poput Narodnog pozorišta i Muzeja Vrbaske banovine. Ove ustanove postale su nosioci kulturnog i društvenog života grada, obogaćujući njegovu ponudu i jačajući identitet Banje Luke kao regionalnog centra kulture.
Zanimljivosti o Svetislavu Tisi Milosavljeviću
Graditelj škola – Svetislav Tisa Milosavljević je za svog mandatan podigao na stotine osnovnih škola širom Vrbaske banovine. U njegovo vrijeme Vrbasna banovina je pored Vardarske banovine imala najmanji broj pismenih ljudi.
Brza izgradnja Banskog dvora – Banski dvor je izgrađen u rekordnom roku; radovi su počeli u martu 1931. godine, a zgrada je svečano otvorena već 8. novembra 1932. godine.
Multikonfesionalno osvećenje temelja – Prilikom osvećenja temelja Banskog dvora 1. decembra 1931. godine, obred su izvršili predstavnici pravoslavne, katoličke i muslimanske vjerske zajednice, što je odražavalo multietnički karakter grada.
Odlazak iz Banje Luke – Milosavljević je napustio Banju Luku 22. aprila 1934. godine, nakon što je imenovan za ministra saobraćaja Kraljevine Jugoslavije. Na ispraćaju se spontano okupilo oko 10.000 građana, što svjedoči o njegovoj popularnosti među Banjalučanima.
Povratak u Banju Luku – Iako je napustio grad, Milosavljević se vratio 18. maja 1939. godine na osvećenje Crkve Svete Trojice, gdje je bio kum. Ovo je bio njegov posljednji boravak u Banjoj Luci.
Svetislav Tisa Milosavljević ostavio je neizbrisiv trag u istoriji Banje Luke, transformišući je u moderan grad i postavljajući temelje za njen dalji razvoj. Njegova vizija i predanost i danas služe kao inspiracija za buduće generacije.