Aleksandar Lekso Saičić, crnogorski vojnik i oficir u ruskoj vojsci, poznat je po svojoj hrabrosti tokom Rusko-japanskog rata 1904-1905. godine. Jedna od najpoznatijih priča o njemu jeste legendarni duel sa samurajem, japanskim oficirom, koja ga je proslavila kao hrabrog ratnika. Prema ovoj priči, Saičić je, kao dobrovoljac, prihvatio izazov samuraja na megdan uoči bitke, gdje ga je nakon napetog duela savladao i time podigao moral ruskoj vojsci. Međutim, mnogi istoričari osporavaju autentičnost ovog događaja.
Istorijska pozadina: Rat i dueli
Tokom Rusko-japanskog rata, ruske i japanske trupe sukobile su se na dalekom istoku, prvenstveno u Mandžuriji, boreći se za dominaciju u regionu. Lekso Saičić, koji je služio u ruskoj vojsci kao oficir, bio je poznat po svojoj vojnoj vještini i hrabrosti. Priča o njegovom duelu sa samurajem navodno se dogodila uoči jedne od bitaka kada su Japanci izazvali rusku stranu na častan dvoboj.
Legenda kaže da su Rusi poslali Saičića kao svog predstavnika, vjerujući da je jedini sposoban da se suprotstavi vještom japanskom ratniku. U dvoboju koji se odigrao pred obje vojske, Saičić je pobijedio, obezglavivši samuraja jednim udarcem sablje, nakon čega su Japanci povukli svoj izazov i odustali od napada. Međutim, postoje brojne sumnje u istinitost ove priče, jer mnogi izvori iz tog perioda ne spominju ovakav događaj, a većina informacija dolazi iz narodnih predanja i kasnijih opisa.
Analiza autentičnosti i popularizacija legende
Priča o duelu Aleksandra Lekse Saičića i japanskog samuraja postala je popularna tokom 20. vijeka, prvenstveno kroz usmenu tradiciju u Crnoj Gori i Srbiji. Međutim, kada se istorijski kontekst uzme u obzir, postavlja se pitanje koliko je ovakav duel uopšte bio moguć. Samuraji kao klasa bili su formalno ukinuti 1868. godine, a japanska vojska se do tada već modernizovala po uzoru na evropske armije, noseći moderne uniforme i koristeći savremeno oružje. Duel sa tradicionalno obučnim samurajem 1904. godine stoga djeluje anahrono.
Isto tako, istorijski izvori iz Rusko-japanskog rata vrlo rijetko pominju ovakve viteške duele. Saičić je zaista bio poznat po svojoj hrabrosti i nagrađen ordenima za zasluge, ali se ne spominje nikakav duel sa samurajem u zvaničnim izvještajima. Priča je najvjerovatnije rezultat romantizacije i pokušaja da se naglasi junaštvo crnogorskih ratnika kroz usporedbu sa mitskim protivnikom kao što je samuraj.
Zanimljivosti o Aleksandru Saičiću
Romantizacija u književnosti: Priča o Saičiću postala je inspiracija za mnoge književne i usmene epske pjesme u Crnoj Gori, gdje je lik samuraja često dobijao gotovo demonske osobine, a Saičić je prikazivan kao simbol herojskog duha.
Samuraji u to vrijeme: Do početka 20. vijeka, Japan je ukinuo feudalni sistem i reformisao vojsku po zapadnom uzoru, što znači da je većina oficira bila obučena i opremljena kao zapadni vojnici. Bilo bi vrlo neobično da se neki od njih vratio tradicionalnom samurajskom oklopu i stilu borbe.
Herojski status: Iako priča o duelu nije potvrđena, Aleksandar Lekso Saičić je bio pravi vojni heroj, poznat po svojim podvizima i vojnoj karijeri, i zaista je nagrađen brojnim ruskim odlikovanjima, među kojima su Orden Svetog Vladimira (IV klasa), Orden Svete Ane (II i III klasa), te Orden Svetog Stanislava (II i III klasa), što potvrđuje njegovu stvarnu istorijsku ulogu i vojnu hrabrost.
Mjesto između mita i istorije: U složenoj mreži istorije i legende, priča o Aleksandru Saičiću zauzima sredinu. Kao nesumnjivo stvarna istorijska ličnost, Saičićev put od dobrovoljca u Ruskoj imperijalnoj vojsci do slavnog heroja u Crnoj Gori ostavlja narativ bogat hrabrošću i intrigama.
Priča o Aleksandru Saičiću i samuraju, bez obzira na istorijsku tačnost, postala je sastavni dio lokalnog folklora, podsjećajući nas kako legende mogu nadživjeti stvarnost i kako se istorija može preplitati sa mitovima u stvaranju heroja.