Templari, poznati i kao Red siromašnih vitezova Hrista i Solomonovog hrama, predstavljali su jedan od najmoćnijih i najuticajnijih viteških redova srednjeg vijeka. Osnovani u 12. vijeku tokom krstaških ratova, prvobitno su imali misiju da štite hodočasnike na putu ka Svetoj zemlji, ali su ubrzo stekli slavu po svojoj vojnoj vještini, velikom bogatstvu i značajnom političkom uticaju. Njihova organizacija, sastavljena od monaha-vitezova, bila je strogo hijerarhijski uređena i obavijena tajnama, što je podstaklo brojne mitove i teorije zavjere. Templari su se uzdigli do neslućene moći, ali su u 14. vijeku naglo pali kada su optuženi za jeres nakon čega su bili brutalno progonjeni. Ipak, nasleđe ovog reda ostalo je duboko ukorijenjeno u evropskoj istoriji, naročito kroz legende o skrivenom blagu i svetim relikvijama.
Red templara – Moć i Misterija
Templari su osnovani 1119. godine u Jerusalimu, na mjestu za koje se vjerovalo da je hram kralja Solomona, po kojem su i dobili ime. Ovaj red je ubrzo postao jedan od najbogatijih i najuticajnijih redova, zahvaljujući donacijama i podršci evropskih plemića. Templari su razvili vlastitu bankarsku mrežu koja im je omogućavala finansiranje krstaških ratova, trgovinu, pa čak i pozajmljivanje novca kraljevima i vladarima. Iako su bili poznati po svojoj vojničkoj disciplini, Templari su takođe postali poznati po brojnim arhitektonskim i ekonomskim poduhvatima širom Evrope i Bliskog istoka.
Njihov pad je bio dramatičan i iznenadan. Filip IV, kralj Francuske, koji je bio dužan Templarima veliku sumu novca, pokrenuo je niz optužbi protiv reda, optužujući ih za jeres, bogohuljenje i paganske rituale. Papa Klement V se pridružio ovom napadu, i 1307. godine, mnogi Templari su uhapšeni, mučeni i pogubljeni. Na kraju, red je formalno raspušten 1312. godine, ali su priče o njihovim skrivenim relikvijama i tajnama nastavile da intrigiraju ljude kroz vijekove.
Templari na Jugu – Prisustvo u Južnoslovenskim Zemljama
Templari su na području Južnoslovenskih zemalja uspostavili prisustvo uglavnom putem trgovačkih i vojnih aktivnosti, a njihov dolazak vezuje se za važne hodočasničke rute prema Svetoj zemlji koje su prolazile ovim krajevima. Jedno od njihovih važnijih uporišta bio je Senj (današnja Hrvatska), strateška luka na Jadranskom moru, koja je omogućavala kontrolu morskih puteva i trgovine. Ugarski Kralj Bela III je Templarima 1183. godine darovao grad Senj i crkvu sv. Jurja, što je postalo jedno od najvažnijih sjedišta Templara na ovom području.
Templari su Senj držali sve do 1269. godine, kada su ga zamijenili za posjede u Dubici, na današnjem području Kozarske Dubice. Dubica je tada postala glavno uporište Templara u toj regiji, uključujući značajan dio Posavine. Templari su ovdje obavljali značajnu ulogu u trgovačkoj mreži, osiguravajući neometan protok robe i prolaz hodočasnika. U isto vrijeme kada dolazi do napada na Templare u Francuskoj, dolazi do ukidanja ovog reda i na prostoru južnoslovenskih zemalja, te njihove posjede i utvrđenja preuzima drugi monaško viteški red, Jovanovci.
Zanimljivosti o Templarima
Priča o Svetom Gralu: Jedna od najpopularnijih legendi vezanih za Templare jeste priča o Svetom Gralu, koji su, prema nekim izvorima, navodno posjedovali i čuvali. Mnogi veruju da su Templari uspeli da pronađu Gral tokom svojih ekspedicija u Svetoj zemlji i da su ga sakrili na tajnim lokacijama širom Evrope. Neki istraživači smatraju da Gral možda još uvijek leži skriven u katakombama njihovih napuštenih zamkova.
Templari nakon Templara: Pojedine teorije sugerišu da su Templari preživeli i nakon zvaničnog raspuštanja reda, preuzimajući nove identitete i nastavljajući svoje aktivnosti kroz druge tajne organizacije, poput masona. Postoje tvrdnje da su Templari prenijeli svoje tajne simbole i rituale u slobodnozidarske lože, čime je red na neki način opstao kroz vjekove.
Prvi bankari Evrope: Templari su često smatrani prvim bankarima Evrope. Njihova bankarska mreža omogućavala je sigurno prenošenje novca između dalekih lokacija, što je bilo od velike važnosti za tadašnju ekonomiju. U nekim slučajevima, hodočasnici su mogli položiti novac u templarsku filijalu u svojoj zemlji, a zatim dobiti potvrdu s kojom bi taj novac podigli u drugoj filijali, bezbjedno i bez opasnosti od razbojnika.
Legenda o prokletstvu Templara: Tokom pogubljenja velikog majstora templara, Žaka de Molea, 1314. godine, legenda kaže da je on prokleo kralja Filipa IV i papu Klementa V, zbog njihovog učešća u uništavanju reda. Obojica su, prema predanju, umrli ubrzo nakon de Moleovog pogubljenja, što je pokrenulo priče o njegovom “prokletstvu” koje je snašlo one koji su se zamjerili templarima.
Skrivena blaga i podzemni prolazi: Mnoga mesta povezana s Templarima obavijena su misterijama o sakrivenim blagom. Neki veruju da su Templari u svojim zamkovima i kapelama širom Evrope izgradili tajne prolaze i skrivene prostorije kako bi sakrili vrjednosti, relikvije i drevne spise. Kapela Roslin u Škotskoj često se povezuje s tim pričama i smatra se da krije neotkrivene tajne ovog viteškog reda.
Templari i alhemija: Pojedini izvori tvrde da su Templari bili u potrazi za mističnim znanjem i tajnama alhemije. Veruje se da su tokom svojih misija u Svetoj zemlji došli u kontakt s arapskim učenjacima i drevnim tekstovima koji su sadržavali mudrost iz oblasti medicine, astronomije i hemije. Smatra se da su neka od ovih saznanja preneli u Evropu, gdje su vjekovima bila obavijena velom tajni.